Pono e hana wikiwiki e pale i ka laha ʻana o ka maʻi puaʻa ʻApelika ma ʻAmelika

I ka hiki ʻana o ka maʻi puaʻa make i ka ʻĀpana ʻAmelika no ka manawa mua ma kahi o 40 mau makahiki, ke kāhea nei ka World Organization for Animal Health (OIE) i nā ʻāina e hoʻoikaika i kā lākou mau hana nānā.Ke hoʻomaka nei ke kākoʻo koʻikoʻi i hāʻawi ʻia e ka Global Framework for the Progressive Control of Transboundary Animal Diseases (GF-TADs), kahi hui OIE a me FAO.

Buenos Aires (Argentina)- I nā makahiki i hala iho nei, ua lilo ka maʻi puaʻa Aferika (ASF) - hiki i ka 100 ka nui o ka make i loko o nā puaʻa - ua lilo i pilikia nui no ka ʻoihana puaʻa, e kau ana i ke ola o nā poʻe liʻiliʻi he nui a hoʻopau i ka mākeke honua o nā huahana puaʻa.Ma muli o kāna epidemiology paʻakikī, ua laha mau ka maʻi, e hoʻopilikia ana ma mua o 50 mau ʻāina ma ʻApelika, ʻEulopa a me Asia mai 2018.

I kēia lā, makaʻala pū nā ʻāina ma ka ʻĀpana ʻAmelika, e like me ka Dominican Republic i hoʻolaha ma o kaPūnaehana ʻike ola holoholona o ka honua  (OIE-WAHIS) ka hanana hou ʻana o ka ASF ma hope o nā makahiki o ka noho kaʻawale ʻana mai ka maʻi.ʻOiai ke hoʻomau nei nā noiʻi hou e hoʻoholo ai i ke komo ʻana o ka maʻi i ka ʻāina, ua hana ʻia kekahi mau hana e pale ai i kona hoʻolaha hou ʻana.

I ka holo ʻana o ASF i Asia no ka manawa mua i ka makahiki 2018, ua ʻākoakoa ʻia kahi hui kūʻokoʻa o nā loea ma ʻAmelika ma lalo o ka GF-TADs framework e hoʻomākaukau ai no ka hoʻokomo ʻana i ka maʻi.Hāʻawi kēia hui i nā alakaʻi koʻikoʻi e pili ana i ka pale ʻana i ka maʻi, ka mākaukau a me ka pane ʻana, e like me kaka hoʻolālā honua no ka mālama ʻana i ka ASF  .

Ua uku ʻia nā hana i hoʻomākaukau ʻia, no ka mea, ua hoʻokumu ʻia kahi pūnaewele o nā loea i kūkulu ʻia i ka wā maluhia e hoʻonohonoho wikiwiki a hoʻonohonoho pono i kahi pane i kēia hoʻoweliweli koʻikoʻi.

Ma hope o ka hoʻolaha ʻia ʻana o ka makaʻala kūhelu ma o kaOIE-WAHIS, ka OIE a me ka FAO i hoʻolalelale i kā lākou Pūʻulu Kūʻokoʻa o nā loea i mea e hāʻawi i ke kākoʻo i nā ʻāina āpau.Ma kēia ʻano, kāhea ka hui i nā ʻāina e hoʻoikaika i ko lākou mau palena palena, a me ka hoʻokō ʻana i kaNā Kūlana honua OIEma ka ASF e hoʻemi i ka pilikia o ka hoʻokomo ʻana i ka maʻi.ʻO ka hoʻomaopopo ʻana i ka piʻi ʻana o ka pilikia, ka hāʻawi ʻana i ka ʻike a me nā ʻike noiʻi me ke kaiāulu holoholona honua e lilo i mea koʻikoʻi nui e hoʻomaka i nā hana mua e hiki ai ke pale i ka heluna puaʻa ma ka ʻāina.Pono e noʻonoʻo ʻia nā hana mua e hoʻonui nui i ka pae o ka ʻike o ka maʻi.No keia hopena, he OIEhoʻolaha kamaʻilio  loaʻa i nā ʻōlelo he nui e kākoʻo i nā ʻāina i kā lākou hana.

Ua hoʻokumu pū ʻia kahi hui ʻĀpana Hoʻokele Emergency Management e nānā pono i ke kūlana a kākoʻo i nā ʻāina i hoʻopilikia ʻia a me nā ʻāina kokoke i nā lā e hiki mai ana, ma lalo o ke alakaʻi ʻana o GF-TADs.

ʻOiai ʻaʻole kaʻawale ka ʻāina ʻo ʻAmelika i ka ASF, hiki ke hoʻomalu i ka laha ʻana o ka maʻi i nā ʻāina hou ma o nā hana hoʻoikaika, paʻa a hoʻonohonoho ʻia e nā mea kuleana āpau āpau, me nā ʻāpana pilikino a me nā ʻāpana aupuni.He mea koʻikoʻi ka hoʻokō ʻana i kēia i ka pale ʻana i ka palekana meaʻai a me ke ola ʻana o kekahi o nā poʻe nāwaliwali loa o ka honua mai kēia maʻi puaʻa pōʻino.